Πολύ συχνά εντολείς μας έχουν πάρει την απόφαση να τερματίσουν την έγγαμη συμβίωση, αλλά φοβούνται να αποχωρήσουν από την κοινή κατοικία για να μην θεωρηθεί «εγκατάλειψη οικογενειακής ή συζυγικής στέγης». Δηλαδή, ενώ θέλουν διαζύγιο ή ενώ πολλές φορές δεν αντέχουν να μένουν στο ίδιο σπίτι με τον σύζυγό τούς ή την σύζυγό τους αντίστοιχα, ανέχονται την συμβίωση γιατί δεν ξέρουν πώς να φύγουν από το σπίτι. Μάλιστα, ο τρόμος τους είναι μην κατηγορηθούν για «εγκατάλειψη». Ωστόσο, ο φόβος τους αυτός οφείλεται στην άγνοια ή πολλές φορές στις φήμες γνωστών και φίλων που ούτε αυτοί ξέρουν τι ισχύει. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι ισχύει και να σάς εξηγήσουμε τι μπορείτε να κάνετε για να φύγετε από το σπίτι όταν θέλετε την λύση του γάμου σας και την διακοπή της έγγαμης συμβίωσης.
Τι θεωρείται ως εγκατάλειψη;
Ως «εγκατάλειψη» (αδόκιμος όρος που δεν βρίσκεται στο νόμο) μπορεί να θεωρηθεί η διακοπή της έγγαμης συμβίωσης γενικά. Οι μορφές της «εγκατάλειψης» ενδέχεται να ποικίλουν και συγκεκριμένα : εγκατάλειψη έχει θεωρηθεί από τη νομολογία η αποχώρηση από τη συζυγική κατοικία, η άρνηση εγκατάστασης στη νέα κατοικία των συζύγων, η αποπομπή του ενός συζύγου από τον άλλο κατόπιν της χρήσης σωματικής βίας ή έντονης ψυχολογικής πίεσης, η παρεμπόδιση της επιστροφής του συζύγου που επιθυμεί να επιστρέψει στην κοινή συζυγική εστία ή ακόμη και η ψυχολογική απομάκρυνση, η τήρηση μίας παγωμένης και αδιάφορης στάσης απλού συγκατοίκου και έτσι η άρνηση της ουσιαστικής και πραγματικής, ολοκληρωμένης, συμβίωσης παρά την τυπική συνέχιση της συγκατοίκησης. Η «εγκατάλειψη» μπορεί να είναι δικαιολογημένη, όταν ο άλλος σύζυγος με την συμπεριφορά και τις πράξεις του έχει εξαναγκάσει τον άλλο να φύγει από την κοινή κατοικία ή αδικαιολόγητη, όταν ο σύζυγος που αποχωρεί θέλησε για δικούς του λόγους να αποχωρήσει από την οικία χωρίς να ευθύνεται ο άλλος. Σε κάθε πάντως περίπτωση είναι σαφές ότι κανείς δεν υποχρεούται να διατηρεί μία έγγαμη συμβίωση που δεν επιθυμεί και που θέλει να διακόψει διότι αυτό ανήκει στο δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του. Ένας γάμος είναι κοινή επιλογή κι όταν ένας από τους δύο δεν επιθυμεί την συμβίωση, τότε ο γάμος χάνει το νόημά του.
Το γραφείο μας πάντοτε συνιστά στους πελάτες του (όταν έχουν εξαντλήσει κάθε προσπάθεια παραμονής στην οικογενειακή στέγη) να φεύγουν ιδίως όταν η παραμονή στην οικογενειακή στέγη προκαλεί εντάσεις και διαπληκτισμούς και ιδιαίτερα όταν υπάρχουν παιδιά. Όταν κάποιος δεν θέλει να συμβιώνει με κάποιον άλλο, πρέπει να αποχωρεί με αξιοπρέπεια και χωρίς καβγάδες. Φυσικά, όταν ευθύνεται και ο άλλος σύζυγος για την «εγκατάλειψη» του άλλου, τότε η απομάκρυνση από την οικογενειακή στέγη είναι επιβεβλημένη εφόσον αυτός που φεύγει το επιθυμεί και πρέπει να γίνεται πριν τα πράγματα «πάρουν τον άσχημο δρόμο», δηλαδή υπάρξουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.
Τι γίνεται, όμως, μετά την αποχώρηση; Ποιες οι συνέπειες ; Καταρχάς εδώ σημειώνουμε ότι όταν η «εγκατάλειψη» είναι δικαιολογημένη, τότε δεν υπάρχει καμία απολύτως επίπτωση. Όμως, το σημαντικό και αυτό που ενδιαφέρει τους εντολείς μας είναι τι γίνεται όταν η «εγκατάλειψη» οφείλεται απλώς στην δική τους επιθυμία και για αυτήν δεν ευθύνεται ο άλλος σύζυγος. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο/η σύζυγος φεύγει επειδή έχει επί παραδείγματι συνάψει σχέση με τρίτο άτομο και επιθυμεί να μείνει με αυτό. Τι θα γίνει σε μία τέτοια περίπτωση; Η απάντηση είναι «ΤΙΠΟΤΑ ουσιαστικό». Η «εγκατάλειψη» σε μία τέτοια περίπτωση, δίνει απλώς το δικαίωμα στον άλλο σύζυγο, αυτόν που εντέλει «παρέμεινε στην οικογενειακή στέγη» να ζητήσει διαζύγιο για ισχυρό κλονισμό του γάμου και να πετύχει την λύση του γάμου. Αυτό, όμως, προφανώς είναι ένα γεγονός που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ενδιαφέρει τον σύζυγο που έφυγε από το σπίτι γιατί όταν έφευγε ήθελε εντέλει να τερματίσει και τον γάμο του.
Στο σημείο αυτό δεχόμαστε και πάλι την ερώτηση: «Μα καλά, το διαζύγιο θα βγει εις βάρος μου;» και ξεκινά η συζήτηση για το αν μας ενδιαφέρει η υπαιτιότητα στο διαζύγιο, δηλαδή το ποιος έφταιξε που βγήκε διαζύγιο. Στην πραγματικότητα η υπαιτιότητα στο διαζύγιο δεν μάς αφορά γιατί το διαζύγιο καταλήγει απλώς στην λύση του γάμου και αυτός που φεύγει από την οικογενειακή στέγη δεν ενδιαφέρεται (τις περισσότερες φορές) αν ο λόγος της λύσης του γάμου (ο ισχυρός κλονισμός) οφείλεται σε αυτόν.
Η υπαιτιότητα στο διαζύγιο μία μόνο έννομη συνέπεια μπορεί να έχει και είναι το μόνο που πρέπει να σκεφτεί αυτός που φεύγει από το σπίτι. Η συνέπεια αυτή έχει να κάνει με την ευδοκίμηση της αξίωσης διατροφής του εγκαταλειφθέντος συζύγου κατά του συζύγου που έφυγε τόσο κατά την διάσταση όσο και μετά το διαζύγιο και την λύση του γάμου. Εξηγούμαι:
Α) κατά την διάσταση: Με βάση το άρθρο 1391 ΑΚ αν ο σύζυγος που διέκοψε την έγγαμη συμβίωση είναι υπαίτιος για την διακοπή της και ο άλλος σύζυγος δεν μπορεί να ζήσει με τα εισοδήματά του, τότε αυτός που έφυγε θα κληθεί να καταβάλλει διατροφή που θα καλύπτει τα βασικά έξοδά του. Επιπλέον, αν ο σύζυγος που διέκοψε την έγγαμη συμβίωση είναι υπαίτιος για την διακοπή της, τότε ο ίδιος (δηλαδή αυτός που φεύγει) δεν μπορεί να ζητήσει διατροφή για τον εαυτό του ακόμα και αν είναι άπορος.
Β) μετά το διαζύγιο: Αν αυτός που διέκοψε την διάσταση ευθύνεται για την διάσπασή της έγγαμης συμβίωσης (μερικά ή ολικά) και είναι δικαιούχος διατροφής, το Δικαστήριο μπορεί να τού επιδικάσει μειωμένη διατροφή.
Συνεπώς, η διακοπή της έγγαμης συμβίωσης με εγκατάλειψη μπορεί να έχει συνέπειες μόνον ως προς τα θέματα της διατροφής και ιδίως όταν αυτός που εγκαταλείπει είναι δικαιούχος της διατροφής, δηλαδή αυτός που δικαιούται να ζητήσει (ως άπορος) διατροφή. Πέραν αυτών των θεμάτων καμία άλλη απολύτως συνέπεια δεν έχει το να εγκαταλείψει κανείς την συζυγική – οικογενειακή του εστία. Ως εκ τούτου, αν δεν τίθενται τέτοια ζητήματα δεν υπάρχει λόγος να μένει σε μία συμβίωση που δεν επιθυμεί.
Σε κάθε περίπτωση, επειδή αναφύονται πολύπλοκα ζητήματα ανά περίπτωση ιδίως όταν υφίστανται παιδιά, θα πρέπει πριν από την διακοπή της έγγαμης συμβίωσης να συμβουλεύεστε κατάλληλο δικηγόρο για να λάβετε τις κατάλληλες συμβουλές καθώς κάθε υπόθεση έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Το γραφείο μας έχει τεράστια εμπειρία σε θέματα οικογενειακού δικαίου και μπορεί να σάς καθοδηγήσει σωστά σε κάθε απόφασή σας (τηλέφωνο επικοινωνίας 2105613729).
